गुट–उपगुट अन्त्य भएको छ

पुष्पविक्रम मल्ल/

क्रान्तिकारी कम्युनिस्ट आन्दोलनमा एकीकृत माओवादीको केन्द्रीय समितिको सातौं विस्तारित बैठक निरन्तरतामा क्रमभंग भयो । विस्तारित बैठकमा सहमभागी हुन आउने क्रममा राज्यसमितिका सदस्यहरूको बस दुर्घटनामा परी निधन भएको हँुदा साउन १ गतेको बैठक स्थगित हुन पुग्यो र साउन २ गतेदेखि सुरु भई ६ गते बेलुकी भव्यताकासाथ सम्पन्न भयो ।

सातौं विस्तारित बैठक साउन २ गते अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले उद्घाटन गर्नुभयो । उद्घाटनसत्रमा अध्यक्ष कमरेड प्रचण्ड, उपाध्यक्षद्वय बाबुराम भट्टराई र नारायणकाजी श्रेष्ठले पार्टीको विचारहरू राख्ने काम भएपछि उद्घाटनसत्र समापन गरियो । बन्दसत्रमा अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले पार्टीको राजनीतिक प्रतिवेदन पेस गर्नुभएपछि छलफलको अध्यययन गर्न दिने काम भयो र ३ गते प्रत्येक समूहले रिपोटिङ पेस गर्ने योजना तय भएको थियो तर ३ गते पूर्वजनमुक्ति सेनाका कमरेडहरूले जनमुक्ति सेना र पार्टीमा भएको आर्थिक आयव्ययको हिसाब पेस नगर्ने हो र भ्रष्टाचारीलाई कार्बाही नगर्ने हो भने बैठक सञ्चालन गर्न नदिने भनेपछि अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले कमरेडहरूले उठाउनुभएको विषयको सम्बोधन नगरी बैठक सञ्चालन गर्न उचित नुहुने हुँदा बैठक स्थगित गर्नुभयो । साउन ४ गते स्थगित बैठक सुरु गर्दै बैठकका अध्यक्ष प्रचण्डले जनमुक्ति सेना र पार्टीको आयव्यय छानबिन गर्न दुई वटा आयोग गठनको जानकारी गरेपछि बैठक सुरु भयो । ५ गते फेरि भोजपुरा राज्यसमितिको तर्फबाट रिपोटिङ गर्ने क्रममा सामान्य विवाद भएर केही समय बैठक स्थगित गरेपछि फेरि बैठकको रिपोटिङ सुरु गरियो ।

यसरी २ गतेदेखि सुरु भएको बैठक समूहगत छलफलको रिपोटिङ सकिएपछि छलफलमा उठेका प्रश्नहरूको जवाफ उपाध्यक्ष बाबुराम भट्टराई र नारायणकाजी श्रेष्ठले दिनुभयो । त्यसपछि अन्तिममा अध्यक्ष प्रचण्डले विस्तारित बैठकका बारेमा उठेका प्रश्नहरूको जवाफ दिुनभयो र संश्लेषण पनि गर्नुभयो । अध्यक्ष प्रचण्डले सातौं विस्तारित बैठकलाई संघर्ष, रूपान्तरण, एकता र विजयको रूपमा बुझ्न आग्रह गर्नुभयो र हरेक दृष्टिबाट सातौं विस्तारित बैठक निरन्तरतामा क्रमभंगको बैठकको रूपमा भव्यताका साथ सम्पन्न भयो ।

बृहत् शान्तिसम्झौताको सात वर्ष तीन महिनाको अवधिमा पार्टीको उपलब्धिहरू र कमी–कमजोरीहरूको समीक्षा गरी पार्टीको विचारको विकास गर्न र नेपाली क्रान्तिको रणनीति, कार्यनीति, कार्यदिशा र विकास गर्नको लागि सातौं विस्तारित बैठकको आयोजना गरेको कुरा सबैलाई थाहा नै छ । अध्यक्ष प्रचण्डले पेस गर्नुभएको दस्तावेजको निरन्तरतामा क्रमभंग गरिएको छ । तसर्थ, यो विषयले नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलन र विश्व कम्युनिस्ट आन्दोलमा नयाँ बहसको थालनी गर्नेछ । त्यसैले सातौँ विस्तारित बैठक निरन्तरतामा क्रमभंग भएको छ । नेपाली नयाँ जनवादी क्रान्तिको पुरानो रणनीतिक कार्यदिशा कार्यनीतिको थप विकास गर्न खोजिएको हुँदा विचारको विकासको लागि यो बैठक निरन्तरतामा क्रमभंग हो । नेपालको जनवादी क्रान्तिको रणनीति र कार्यदिशा कार्यनीतिको बुझाइमा क्रमभंग गरिदिएको छ । संघीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता र समावेशी समानुपातिक क्रान्तिकारी हो कि सुधारवादी हो ? यो पुरानो सत्ताको आंशिक ध्वस्तको रूपमा बुझ्नुपर्दछ । अक यी उपलब्धिहरूलाई संविधानसभाबाट नै संस्थागत गर्न प्रयास गर्नुपर्दछ । संविधानसभाबाट संस्थागत गर्ने सम्भव अद्यापि छ । यही उपलब्धिहरूलाई संस्थागत गर्न संघीयताको पक्षधर सबैलाई एकताबद्ध गरी आमजनतामा जाने, यदि संविधानसभाबाट संस्थागत गर्न प्रतिक्रियावादीहरूले नमानेको खण्डमा नयाँ शक्तिशाली आन्दोलनको सृष्टि गरी जनताको आन्दोलनको बलबाट जनताको सत्ता स्थापना गर्न सफल भइनेछ ।

नेपाली जनवादी क्रान्तिको रणनीतिक कार्यदिशा कार्यनीतिको बहसको थालनी बैठकले गरेको छ । यो बहसको थालनी मात्र हो । यो अन्तिम होइन । यस विषयमा नयाँ बहसको थालनी हुनेछ ।

दोस्रो, सातौं विस्तारित बैठकमा सहभागी कमरेडहरूले पार्टीभित्रको आर्थिक अनियमितताको विषयमा स्पष्ट नपार्ने र आर्थिक, सांस्कृतिक अनियमितता गर्नेहरूलाई कार्बाही नगर्ने हो भने बैठक सञ्चालन गर्न नदिने अडान लिने जनवादी केन्द्रीयताको संगठनात्मक पद्धतिभित्रको विषय हो । पूर्वजनमुक्ति सेनाका कमरेडहरूको अडानका कारण पार्टी केन्द्रले दुई आयोग गठन गर्न बाध्य भयो र पार्टीको इतिहासमा पार्टी पंक्ति र आमजनसमुदायबाट पार्टीको नेताहरूको सवालमा उठेका विषयमा स्पष्ट जवाफ दिनेछ । सातौं विस्तारित बैठकलाई नै स्थगित गरी दुई वटा आयोग गठन गर्न पार्टी केन्द्रलाई बाध्य पार्ने, यो पनि निरन्तरतामा क्रमभंग थियो । कतिपयले यसलाई गाईजात्रा पनि भनेको सुनियो । यो सातौं विस्तारित बैठकमा भएको बहस अनिवार्य संघर्ष थियो । यो महान् संघर्ष गाईजात्रा थिएन । जनवादको उच्च अभ्यास गर्ने करिब पाँच हजार नेताहरूको जमघट थियो । तसर्थ, सातौं विस्तारित बैठकमा भएको बहस छलफल बैठक स्थगित गर्न बाध्य पारिएको कारणबाट नै रूपान्तरण हुन बाध्य भयो । त्यसैले सातौं विस्तारित बैठक संघर्ष, रूपान्तरण, एकता र विजयको बैठक भयो ।

विचार र नेतृत्वबीचको अन्तर्सम्बन्धमा पनि बहस भयो । विचार एउटाको, नेतृत्व अर्काको भन्ने कुरा पार्टीभित्र र बाहिर गम्भीर रूपबाट बहस हुँदै आएको छ । तसर्थ, यस बैठकमा विचार एउटाको, नेतृत्व अर्काको हुन सकेन । क्रान्तिकारी कम्युनिस्ट नयाँ विचारको विकास गर्न सबै नेताहरू, जनता, कार्यकर्ताको भूमिका रहने गर्दछ र ती सबै नेता, कार्यकर्ता, जनता र सहिदहरूको योगदानबाट पैदा भएको सामूहिक नेतृत्वको अभिव्यक्ति पार्टीको मुख्य नेताहरूबाट हुने गर्दछ । त्यसैले विचार एउटा व्यक्तिको, सांगठनिक नेतृत्व अर्काे व्यक्तिको हुन सक्दैन । सामूहिक विचारको अभिव्यक्ति पार्टी संगठनको मुख्य नेताबाट हुने गर्दछ ।

अब माघमा हुने महाधिवेशन पार्टीको विचार संश्लेषण गर्ने तर पार्टीको मुख्य नेताको नामबाट पदावलीमा बहस गरियो भने गल्ती हुने कुरा अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले प्रस्ताव गर्नुभयो । मालेमाको जगबाट नयाँ विचारको विकास नगरी आजको २१ औं शताब्दीमा क्रान्ति असम्भव हुन्छ । तसर्थ, सातौं विस्तारित बैठक मुख्य कुरा विचारको विकास गर्ने र पार्टीभित्रको गुट–उपगुट अन्त्य गर्नु नै महान् उपलब्धि रहेको छ । अत: यो बैठक संघर्ष, रूपान्तरण, एकता र विजयको बैठक भएको छ । बृहत् शान्तिसम्झौताको छ वर्षको अवधिमा देखापरेका नेपाली क्रान्तिका समस्याहरू रणनीति कार्यदिशाको निरन्तरतामा विकास गर्न यो बैठकले क्रमभंगता गरिदिएको छ । तसर्थ, यो बैठक सबै दृष्टिमा निरन्तरतामा क्रमभंग भएको छ ।